A Barcelona : « a votat ! »

Am’aqueu udolament en montanha russa, vos avisan mai qu’un corbatàs, lei serenas, que lo malur vos tombarà sus l’esquina. La tiera de camionetas negras passa sus la Gran Via de Les Corts, a cha pauc pèr que lo monde ne’n aprofieche ben. Vint veituras de polícia que van cap au centre, onte lei policiers prometon de se ronçar sus l’elegèire.

Es pas encara nòuv oras, aquela de la dubertura esperada dei centenas de burèus de votacion de Barcelona. Pròche de la Plaça d’Espanha, intram a l’Escòla Francesc Màcia, onte aièr m’avián dich : « …periodista d’expressió occitana !? Molt bé, hi sarem…tota la nit tambè ». E l’i retròbi Julià, ara lei peus tirats sus lo cràni, una briga alassat. « Òc, sabem que dejà « lei gris » an atacat dos burèus com’aqueu, li a de monde nafrat ». Leis aplaudiments nos copan : leis urnas blancas vènon d’arribar. D’òmes encagolats leis an passat a quatre fremas risolèntas, e ja son au mitan dei salas de classas.

Son de Catalans francés qu’an aduch lei boitas a democracia, despuei son ostau. Benlèu dos mila « toristas » an passat d’ora la frontiera, coma aquò. Leis urnas, elei, son chinesas, produchas am’un mercat secrèt.

A uei cent mètres, sota la plueja, amé lo Julian*, arribam a l’Escòla dei XXVencas Olimpiadas, còla de Montjuic. Coma tot ara, dos policiers rèstan a l’intrada. Aquelei son de Mossos (lei « dròlles ») d’Esquadra. « Au servici dau brave monde ! ges d’engambis am’aquelei ! ». Narcis, la mostacha galesa , parla catalan coma un Italian. Lesca l’èr dei dos braç pèr nos dire coma l’Espanha agisse d’un biais colhon : « an agut dètz ans pèr entendre lei Catalans. Mai non ! Son Tribunau Constitucionau nos a tot restancat, sempre : lei taxas per compensar l’argent que nos donava plus – nòstre argent ! -, lei Lèis pèr l’egalitat òmes fremas, e nos an constrenchs a pagar l’escolarisacion dei collegians en castilhan… » AqueuTribunau Constitucionau es format de jutges chausits pèr consensus entre lo Partit Popular (drecha) e lo PSOE (gaucha), que « de lònga nos an empaurits e umiliats. Ara basta ! » e de levar lo talh de la man au nivèu dau front : ni’a pron. Un nivèl mai bas, dins la cort de l’escòla, una clamor se fai ausir ; dos milas personas batan dei mans : « Oí ! Narcis, ara es reparat lo sistèma ! » que ditz un òme de roge vestit. « Enfin ! L’informatica marcha, lo monde podrà votar ».

 

Sota lo teulisson an assetat lei vièlhs e leis endecats. Elei seràn lei premiers a votar. Au dintre, Antòni nos explica : « pensam que lo sistèma es estat piratat pèr l’Estat » Es alòr que nòstre agach, pèr lo premier còp, tomba sus lo butletin. Arribam plus de parlar. Aviam jamai vist la lenga occitana estampada sus un document ciutadan. Pasmens es verai : lo « Òc » e lo « Non » vesinan amé lei mumei formulas, en catalan coma en castilhan.

« Normau, braves ! Son ren que cinc milas a parlar l’Aranés, mai forman partida dau pòple, e que sigan quatre vint milions o mila, es tot parier, an lo drech a sa lenga ! ». Gramaci l’Antòni, es ce qu’aviam pantaiat d’ausir.

Coma sortem de l’escòla, Angèls nos apara de l’aiga dau cèu ‘mé son paraplueja. « Ieu ai votat per l’independència, a regrets. » Estonament. « M’auriá agradat una solucion negociada, mai jamai ne’n an vòugut. » Pèr aquela dòna d’aperaquí quaranta ans, « es un divòrce, dificile, qu’es en trin de se jugar.  Serai urosa de collaborar deman amé l’Espanha, mai estent segura de poder li parlar d’egau a egau ».

Lei smartfònes ara caufan. Aprenèm tot d’un còp qu’autre part a Barcelona la Guardia Civil a picat de monde, grevament. De fremas que podrián èstre la maire dei policiers marchan la tèsta ensaunida.

Pena perduda ! Lo sistèma de votacion es informatisat. Lo monde pòu votar onte que siegue. Mai que d’un a laissat Barcelona pèr votar en familha, au vilatge. De còp, ansin, li a agut mai de votaires que de noms sus la tiera de votacion. Lei jornalistas francés n’an deduch una manipulacion, l’an escrich e publicat.

A dos quilomètres de Montjuic, entre lei carrieras Sant Pau e dau Marqués de Campo-Sagrado, la caserna de la Guardia Civil barra sei pòrtas. Dos gardas ne’n sòrton de còps la tèsta din una mena de gatiera per uman. Dei dos costats, dos burèus de votacion recampan, chascun, dos mila personas. Aquí lei policiers bolegaràn pas. D’autant mai qu’au burèu dau Centre d’Activitats de Retirats, un barbassut brun crida au megafòna : « dins tau burèu an atacat pèr raubar leis urnas ; vos demandam de ben demorar aquí pèr lei restancar ». La dicha arriba fin qu’a la gatiera pèr umans. E l’i restaràn.

Tot parier a l’escòla Joan Miró, onte lo monde fai una ovacion ai pompiers que te fan passar dos camions. « An dich que faràn restanca davant la polícia » anoncia Carles, mans en pòchas, tranquila. Aquí tampauc faràn ren…S e vira d’esquina pèr agachar ; de centenas de gents arriban.

A l’interior, Manel es crebat. L’assessor principau a pas dormit despuei mai de vint-e-quatre oras. La paraula planplaneja e tirassa ; ja, l’òme pantaia de son liech. « Es pas tant lo resultat que nos interessa, agachatz, li a 90% de « òc »…e de ponchar lo det sus la chorma de dònas que còmptan lei butletins, « mai es qu’avèm poscut va faire ! Sai pas se nòstre referendom nos farà independents, mai ce qu’es segur es que fa vèire au monde ce qu’es la fòrça d’une volontat de democracia ».

Acarats an aquelei ciutadans que volián dire son vejaire sus son avenir, quauquei sièis mila policiers de la Guardia Civil, dins lo mume temps, nafran mai de mila personas. La nuech venguda, a la TV espanhòla, Sorraya Saénz de Santamaria, la numerò dos dau governament, trompeta que d’empachar lo monde de votar, èra sauvar la « democracia e la convivència ».

Dos biais de vèire e d’agir que fan pensar que, se mume la definicion dei paraulas essencialas es pas partejada, Angèls a benlèu rason : lo divòrce es la solucion.